نشانه‌های ظهور از جذاب‌ترین و پرطرفدارترین بخش‌های معارف مهدوی است. اختصاص بخش عمده‌ای از روایات مهدویت به این موضوع، بهترین گواه بر این مسئله است. این جذابیت از سویی باعث افزایش اقبال عمومی به این مسئله و در نتیجه اصل اندیشه مهدویت می‌شود، اما از سوی دیگر، افزون بر ایجاد زمینه مناسب برای ورود خرافات، طمع شیادان را برای جعل و تحریف روایات را، دو چندان می‌کند. از این‌رو، نظر به فقدان پژوهش‌های مستند در این زمینه، شایسته است با انجام تحقیقات مبتنی بر اصول و قواعد فهم حدیث و با جداسازی احادیث صحیح از ضعیف و مطالب مستند از غیرمستند، علاوه بر پالایش معارف مهدویت از خرافات، زمینه‌های سوءاستفاده از این موضوع نیز، از میان برداشته شود.

اکنون به فاصله بین سفیانی در سوریه تا قیام امام عصر از مکه و نیز فرق بین ظهور، قیام و خروج امام عصر، پرداخته خواهد شد. و دیدگاه های مختلف، نقد و بررسی می شود. در ضمن این مباحث، حوادث سوریه قبل از خروج سفیانی نیز ذکر خواهد شد.

مابقی در ادامه مطلب

منبع

از سوى پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) علامت‌ها و نشانه‌هایى براى ظهور امام زمان(عج) ذکر شده است که مردم با دیدن آن علائم و نشانه‌ها، از ظهور حضرت(عج) با خبر مى‌شوند، رسول رضوی در کتاب «امام مهدی(عج)» به بیان این علائم می‌پردازد:

این علائم از یک حیث دو گونه اند:

علائم خاص

این علامت‌ها خاص و مختص وجود پر برکت حضرت صاحب الامر(عج)است و حضرت بدان وسیله مى‌داند که خداوند او را اذن و اجازه ظهور داده است.

در روایتى طولانى، ابى بن کعب از پیامبر اکرم(ص) درباره علامت‌هاى ظهور امام مهدى(عج) سؤال مى‌کند، آن حضرت مى‌فرماید: او -امام مهدى(عج)- پرچمى دارد که چون وقت ظهورش فرا رسد، خود به خود باز مى‌شود و خداى تعالى آن را به سخن مى‌آورد و عرض مى کند: «یا ولى الله فاقتل اعدالله»؛ اى ولى خدا! دشمنان خدا را بکش!» و این دو علامت است: اولى باز شدن پرچم، دومى صدایى است که از پرچم بر مى‌آید.

و نیز او شمشیرى دارد که در غلاف است و چون هنگام ظهور حضرتش فرا رسد از غلاف بیرون مى‌آید و خداوند آن را به سخن مى‌آورد و صدا مى‌زند: «اخرج یا ولىّ الله! فلایحل لک أنْ تقعَد فی أعداء الله»؛ اى ولىّ خدا! قیام کن که دیگر جاى درنگ نیست و نشستن براى تو روا نیست که از دشمنان خدا دست بردارى، پس حضرت خروج مى‌کند و قیام مى‌کند و دشمنان خدا را هر کجا که بیابد به قتل مى‌رساند....

علائم عامه

علائم عامه علامت‌هایى هستند که جنبه عمومى دارد و براى مردم ظاهر خواهد شد و هر کس از عوام و خواص، در طول زندگى خود، برخى از آن‌ها را خواهد دید، این علامت‌ها بسیار است، در اینجا به برخى از مهم‌ترین آن‌ها اشاره مى‌شود:

1- خروج سفیانى.
2- گرفتن خورشید در نیمه ماه مبارک رمضان.
3- گرفتن قرص ماه در آخر ماه مبارک بر خلاف عادت.
4- فرو رفتن زمین «بیداء» که سرزمینى میان مکه و مدینه است.
5- فرو رفتن زمین یا جمعیتى در مشرق.
6- توقف خورشید از آغاز ظهر تا وسط وقت عصر.
7- طلوع خورشید از مغرب.
8- کشته شدن نفس زکیه که سیّدى هاشمى در پشت کوفه است ـ یعنى: نجف ـ با هفتاد نفر از صالحان.
9- خراب شدن دیوار مسجد کوفه.
10- نمایان شدن پرچم‌هاى سیاه از طرف خراسان.
11- خروج یمانى از طرف یمن.
12- فرود آمدن ترک‌ها در جزیره(شمال عراق کنونى).
13- ورود رومیان در رمله.
14- پیدا شدن سرخى شدید در آسمان که در اطراف آن پراکنده شود.
15- پیدایش آتش در طول مشرق که تا سه روز یا هفت روز در هوا بماند.
16- عربان استقلال پیدا کنند و کشورگشایى کنند و از زیر بار و نفوذ دیگران بیرون روند.
17- اهل مصر، فرمانرواى خود را بکشند.
18- شام خراب شود و سه پرچم در آن جا پدیدار شود.
19- رودخانه فرات طغیان کند یا شکافته شود، به حدّى که آب در کوچه هاى کوفه داخل شود.
20- پلى در بغداد در کنار محله (کرخ) ساخته شود.
21- ترسى عمومى و مرگى سریع و همگانى، همه اهل عراق و مردم بغداد را فرا گیرد که قرار و آرام یا راه فرار نداشته باشند.
22- صدایى از آسمان بلند شود که همه مردم روى زمین آن را به زبان خود بشنوند.

علامت‌ها و نشانه‌هاى دیگرى نیز هست که در کتاب‌هاى مبسوط، مانند بحارالأنوار، (جلد پنجاه و دوم) ذکر شده است و ما در این قسمت به برخى از این احادیث که شامل چندین علامت است، اشاره مى‌کنیم.
1- امام صادق(ع) فرمود: «پنج اتّفاق قبل از ظهور قائم(عج) اتفاق مى‌افتد: قیام یمانى، خروج سفیانى، منادى که از آسمان ندا مى‌کند، فرو رفتن زمین در بیدا، کشته شدن نَفْسِ زکیه».

2- از امام باقر(ع) نقل شده است: «... در آخرالزمان نشانه‌هایى هست، از آن جمله است: دابّه الأرض، دجال، نزول حضرت عیسى، طلوع خورشید از مغرب».

3- در حدیثى طولانى صعصعة بن صوحان از امیرالمؤمنین على(ع) در مورد خروج دجّال که از علائم ظهور امام مهدى(عج) است، مى‌پرسد. آن حضرت مى‌فرماید: «... علامت خروج دجال، این است که نماز را سبک شمارند و امانت را ضایع کنند و دروغ را حلال بدانند و ربا بخورند و رشوه بگیرند و ساختمان‌ها را بلند سازند و دین را به دنیا بفروشند و سفیهان را به کار گیرند و با زنان مشورت کنند و قطع رحم کنند و از هواهاى نفسانى تبعیت کنند و خون‌ریزى را سبک شمارند و حلم، ضعف شمرده شود و ظلم فخر باشد و حاکمان، فاجر و وزیران، ظالم باشند و عارفان ضعیف و قاریان، فاسق باشند و شهادت دروغ آشکار شود و فسق و فجور و بهتان و گناه و طغیان علنى شود و قرآن‌ها تزئین شود و مساجد آراسته شود و مناره مرتفع شود.... زنان با شوهران خود به خاطر حرص دنیوى در تجارت شریک شوند و...».

بنابراین، علامت‌ها و نشانه‌هاى فراوانى براى ظهور امام زمان(عج) وجود دارد که مردم با دیدن آن‌ها به ظهور امام زمان(عج) پى خواهند برد، لکن باید توجه داشت که برخى از این علائم، نشانه نزدیکى ظهور است و برخى دیگر، نشانه وقوع ظهور، به عنوان مثال علامت‌هایى که حضرت على(ع) در این حدیث بیان داشتند، نشانه‌هاى نزدیک شدن ظهور است، امّا خروج سفیانى، متّصل به ظهور امام زمان(عج) است و او با آن حضرت جنگ خواهد کرد.

امام صادق(ع) مى‌فرماید:«... زمانى که سفیانى مالک مناطق پنج‌گانه شام(دمشق، حمص، فلسطین، اردن، قنسرین) شد، در آن زمان، متوقع فرج باشید...».

اشاره: در تاريخ‏13/4/1359، به مناسبت نيمه‏شعبان، مسجد «الهادى‏» تهران، شاهد سخنرانى شهيد بزرگوار، دكتر مصطفى چمران بود.
صداى گرم و صميمانه شهيد چمران، مستمعين حاضر در مسجد را به وجد آورد، چنانكه بسيارى نوار صوتى آن سخنرانى را دست‏به دست گرداندند.
چمران از ظهور امام عصر، عليه‏السلام، مى‏گفت و انقلاب اسلامى به عنوان زمينه‏ ساز آن.
و اكنون، با ارايه قسمت دوم از سخنرانى آن شهيد جاويد، نام و ياد او را گرامى مى‏ داريم.

متن سخنرانی


پس از وفات پيامبر، هنگامى كه اغلب انصار و مهاجرين در سقيفه جمع شده بودند تا ابوبكر را به خلافت‏برگزينند، عده‏اى نزد على رفتند كه چرا قيام نمى‏كنيد و حق خود را نمى‏گيريد؟ چرا از زير بار مسؤوليت‏شانه خالى مى‏كنيد؟ حضرت در جواب آنها فرمود: اگر طرفداران من 25نفر مى‏شدند، قيام مى‏كردم، خلافت را به دست مى‏گرفتم و رسالت مقدس اسلامى خويش را به انجام مى‏رساندم.

على، عليه‏السلام، در 25 سالى كه مجبور شد در خانه بنشيند، قلبش جريحه‏دار بود و از ناراحتى مسلمين و شكنجه‏هايى كه بر آنان مى‏رفت، رنج مى‏كشيد. آن چنان نبود كه روزگار آرام و راحتى داشته باشد و با دل خوش در خانه بيارامد. كار ديگرى نمى‏توانست‏بكند و ناچار شد سكوت نمايد. بعد از آن هم هنگامى كه به خلافت رسيد، نزديكترين دوستان بر او شمشير كشيدند; شش هزار نفر از كسانى كه جاى سجده در پيشانى داشتند و اكثر آنان حافظ قرآن بودند به روى او شمشير كشيدند. چرا كه مردم آن روزگار ظرفيت تحمل على را نداشتند.

در زمان ما نيز درباره امام مهدى، عجل‏الله‏تعالى‏فرجه، نيز چنين حقيقتى جارى است. امام در ميان ما و مراقب اعمال و رفتار ما هستند. در احاديث‏شنيده‏ايد كه مى‏گويند313نفر از نيروهاى كاركشته متقى و پرهيزكار لازم است‏به وجود آيند تا امام ظهور بفرمايد. امام منتظر اين‏313نفر است. هر يك از اين افراد بايد فقيه و مجتهد باشند; و در روزگار ما عده فقها خيلى بيش از اين مقدار است. پس تنها فقيه و مجتهد بودن كافى نيست. بايد كسانى باشند كه در ضمن فقاهت، سياستمدار و مدير و مبارز باشند و بتوانند براحتى كشورى را اداره كنند.

مابقی در ادامه مطلب

۷۸۶

موضوع و نكته ديگرى كه احيانا در قالب سؤال مطرح مى‌‌شود اين است كه دنيا اكنون پر از جور و ستم است. پس چرا امام زمان، عليه‌‌السلام، بنا به مفاد روايت معروف و مشهور «يملاء الارض قسطا و عدلا بعد ماملئت ظلما و جورا» (8) ظهور نمى‌‌كند؟ در رابطه با اين مساله بايد گفت: اولا، چه كسى گفته امروز دنيا پر از ستم و ظلم است و اصولا تشخيص اين مطلب كه دنيا پر از ظلم و ستم شده يا خير با چه كسى است؟ گذشته از اين بعضى محققين مى‌‌گويند منظور از «ملئت ظلما و جورا» پر شدن دنيا از ظلم و جور نيست‌‌بلكه منظور و مراد سيطره و چيرگى ظلم و ستم و فراگيرى جوراست‌‌به گونه‌‌اى كه مجال و گريزى براى رهايى از آن نباشد. مثلا در نظر بگيريد امروز را كه نظم نوين جهانى آمريكا مطرح است و مى‌‌نگريم كه پس از فروپاشى شوروى سابق، آمريكاى جنايتكار كشورهاى مختلف را تحت فشار قرار داده تا حاكميت ظالمانه خود را گسترش و توسعه دهد. ولى در هر حال بايد توجه داشت كه به تعبير علمى هيچگونه عليتى فيمابين پرشدن دنيا از ظلم و جور و يا سيطره ظلم و جور بر دنيا و ظهور امام زمان، عليه‌‌السلام، وجود ندارد كه بگوييم بلافاصله و آنا امام زمان بايد در اين شرايط ظهور فرمايد.

توضيح مطلبى را در اينجا مفيد و ضرورى مى‌‌دانيم و آن اينكه روايات وارده در اين بحث و مقام دو دسته هستند:

مابقی در ادامه مطلب

۷۸۶

پیرو پست های قبلی در این مورد یک دسته بندی عمومی و کم مصداق ارائه میکنم تا ذهن مخاطبان یک تصویر کلی از ظهور منجی عج بدست اورند.در پست های بعدی به صورت تخصصی ادامه میدهیم. یا حق

نشانه‏هاى ظهور امام زمان، عليه‏السلام، كدامند؟ و چگونه بايد آنها را شناخت؟

در ابتدا نكاتى چند درباره اين نشانه‏ها را ذكر مى‏نماييم و سپس برخى از روايات وارد شده از معصومين، عليهم‏السلام، در اين مورد را به عنوان نمونه مى‏آوريم:

1. معتقدين به امام زمان، عليه‏السلام، بايد همواره چشم انتظار ظهور آن حضرت باشند و با بهره گيرى از اصل انتظار، آمادگيهاى لازم را براى يارى و همراهى با امام موعود خويش كسب نمايد.

اينكه هنوز برخى از نشانه‏هاتحقق نيافته باشند، هرگز به معناى نفى لزوم انتظار در هر روز و شب نيست.

2. خداوند امر فرج و ظهور امام زمان، عليه‏السلام، را تنها در يك شب مقرر خواهد فرمود، و در اين صورت نيازى به مقدماتى طولانى نخواهد بود، بلكه بسيارى از نشانه‏هاى ذكر شده در روايات ممكن است طى همان يك شب و روز تحقق يابند.

3. يكى از دلايل ذكر اين نشانه‏ها در روايات، آشنا شدن مردم با شرايط ويژه‏اى است كه قبل از قيام جهانى ولى عصر، عجل‏الله‏تعالى‏فرجه، پديد مى‏آيد. آشنايى مردم با اين ويژگيها، مى‏تواند عامل مهمى در شناسايى مدعيان دروغين مهدويت و رسوايى فرصت طلبانى باشد كه از جهالت مردم تحت پوشش نام مهدى، عليه‏السلام، سوء استفاده مى‏كنند.

4. صدها مورد از نشانه‏هاى ظهور تحت عنوان «علايم آخرالزمان‏» در روايات مربوط برشمرده شده كه به اثرات جدا ماندن مردم از تعاليم اسلام و محروم ماندن آنان از سرپرستى آشكار معصومين، عليهم‏السلام، اشاره دارند. مانند: از بين رفتن اهميت نماز، خيانت در امانت، حلال شمردن دروغ و علنى شدن فحشا.

5. درباره علايمى همچون گسترش فساد و زياد شدن گناهان، سه نكته قابل توجه است:

الف) مطلق اين امور نشانه ظهور به حساب نمى‏آيد، و چنين نيست كه هر زمان فساد گسترش يافت و گناهانى زياد شد. حضرت مهدى، عليه‏السلام، ظهور كند.

ب) شرايط واقعى جهان قبل از ظهور حضرت مهدى، عليه‏السلام، كثرت بسيار شديد گناهان و افزايش چشمگير و فوق‏العاده ظلم و فساد است. با اين همه اثبات چنين واقعيتى به معناى عدم وجود طاعت و بندگى و عدالت در جاى جاى زمين نيست.

ج) وجود چنين نشانه‏اى هرگز از مسؤوليت منتظران براى مبارزه با ظلم و از بين بردن ريشه گناهان نمى‏كاهد، اگر چه به موفقيتى در اين زمينه دست نيابند.

مابقی در ادامه مطلب

۷۸۶

يكى از موضوعاتى كه از ديرباز ذهن بشر را به خود مشغول داشته اعتقاد به مصلح كل است. اينكه زندگى اجتماعى در اين جهان با تمام ظلم‌‌ها، ستم‌‌ها و نابرابرى‌‌ها; با تمام بهره‌‌دهى‌‌ها و بهره‌‌كشى‌‌ها; با تمام تفاوت‌‌هاى نابحق بين طبقات اجتماعى سرانجام خوبى خواهد داشت; و در نهايت كسى پيدا خواهد شد كه به تمام اين نابرابرى‌‌ها و ظلم‌‌هاپايان دهد و حق هر كسى را به او بدهد، و تمام آحاد جامعه در سايه حكومت عادلانه او با آسايش خاطر زندگى كنند و از رنج‌‌ستم و برترى‌‌طلبى و زياده خواهى طبقات خاص آسوده باشند، تمام قوا و نيروهاى انسانى به جاى اينكه صرف درگيريهاى ناشى از تجاوزات و تعارضات برخواسته از فزون خواهى‌‌ها شود در راه رشد و شكوفايى استعدادهاى انسان و هموار كردن راه كمال او به كار گرفته شود; از جمله مسائلى است كه اعتقاد به آن همزمان با پيدايش اولين اجتماعات بشرى پيدا شد، و هر مكتب و مرامى به تناسب تعاليم خود طرحى از اين زندگى مطلوب ارائه و شخصى را به عنوان مصلح معرفى كرده است.

تا آنجا كه ستون موجود اديان مختلف نشان مى‌‌دهد اسلام روشن‌‌ترين طرح از اصلاح نهائى جهان را ارائه كرده است. در اين طرح شخص مصلح شناخته شده، با اصل و نسب معلوم، داراى يارانى با تعداد معلوم، با برنامه‌‌اى مدون و مشخص مى‌‌باشد.
اكنون طبق اخبار صحيح و مستند ما مى‌‌دانيم نام آن بزرگ مصلح چيست، پدرش كيست، مادرش كيست و اجدادش را به ترتيب تا جد سى‌‌و يكم (1) مى‌‌شناسيم، و درباره اكثر آنها اطلاعات دقيقى در دست داريم كه تمام گفته‌‌ها و كرده‌‌هاى مهم و بسيارى از امور جزئى زندگى ايشان را از زمان تولد تا لحظه وفات منعكس نموده است.
ما مى‌‌دانيم او در چه سالى، چه ماهى و چه روزى متولد شده; چند سال به صورت عادى زندگى كرده، در چه سالى غايب شده و با چه كسانى در ارتباط بوده است.

مابقی در دامه مطلب.

چندی پیش در اثبات الهداه ج۳ حدیثی طولانی دیدم که فقط توانستم اسکن بگیرم و هر هفته چند خطی ترجمه میکردم.این هفته خداوند توفیق داد و ترجمه ی این حدیث طولانی و بسیار جامع و نادر را به اتمام رساندم که در سه پست تقدیم میکنم.از مخاطبان عزیز التماس دعا دارم.یا حق/ه.ف

از محمد بن ابى حمزه ، از حمران بن اعين درباره علائم عمومى آخر الزمان نقل شده است كه گفت : در محضر امام صادق عليه السلام از بنى عباس ووضع پريشان شيعيان در نزد آنها سخن بميان آمد : حضرت فرمود : من با ابو جعفر ( منصور خليفه عباسى ) سفر ميكردم ، او در ميان همراهانش سوار بر اسب بود ، لشكرى در جلو ولشكرى پشت سر داشت ومن پهلوى او بر الاغى سوار بودم . ابو جعفر بمن گفت : يا ابا عبد الله ( ابا عبد الله كنيه حضرت است ) سزاوار بود كه شما از اين اقتدارى كه خداوند بما داده وگشايش وعزتى كه بما ارزانى داشته است خشنود شوى ، وبمردم نگوئى كه تو وخاندانت از ما باين امر شايسته تر مىباشيد تا ما هم در صدد آزار تو وآنها نباشيم ! حضرت فرمود : من باو گفتم : كسيكه اين حرف را از من بتو رسانده دروغ گفته است ، ابو جعفر ( منصور ) گفت : آيا سوگند ميخوريد كه اين حرف را نگفته ايد ؟ گفتم : مردم جادو گرند ، يعنى ميخواهند فساد بر پا كنند ، وتو را از من برنجانند گوش بحرف اينان مده كه نياز ما بتو از احتياجى كه تو بما دارى بيشتر است . سپس ( منصور ) بمن گفت بخاطر دارى كه روزى از شما پرسيدم آيا ما بسلطنت ميرسيم ؟ فرمودى : آرى سلطنت شما طويل وعريض وسخت است . پيوسته با فرصت كافى و رفاه دنيوى بسر ميبريد ، تا در ماهى محترم ، ودر شهرى محترم ، خون محترمى از ما را بريزند . ديدم حديثى را كه سابقا باو گفته بودم حفظ كرده است . در پاسخ گفتم : شايد خداوند تو را از اين كار ( ريختن خون ) حفظ كند زيرا من در اين حديث تو را قصد نكردم ، بلكه من فقط حديثى را روايت كردم بعلاوه شايد آنكس ديگرى از خاندان تو باشد كه باين كار مبادرت ميورزد . منصور ساكت شد وديگر چيزى بمن نگفت . وقتى بخانه خود بر گشتم يكى از دوستان ما " شيعيان " نزد من آمد وگفت : بخدا سوگند من شما را در ميان لشكر منصور ديدم كه سوارالاغى هستيد واو سوار اسب وبطرف شما خم شده گفتگو ميكند ، مثل اينكه شما پائين دست او قرار گرفته ايد .
من پيش خود گفتم : اين حجت خدا وامامى است كه بايد از وى اطاعت كرد . ولى آن ديگرى ( يعنى منصور ) ستمگرى ميكند وفرزندان پيامبر را ميكشد ودر زمين خونريزى ميكند . با وجود اين او بر مركب قرار دارد وشما سوار الاغ هستيد ! بدينگونه شكى بدلم راه يافت ، بگونه اى كه ترسيدم دين وجانم را از دست بدهم .

مابقی ترجمه و اصل حدیث به همراه مصادر آن در ادامه مطلب