۷۸۶

اشاره :در اين قسمت از مقاله نويسنده پس از اشاره مختصرى به برخى از رگه هاى هزاره گرايى در آيين اسلام به بررسى بازتابهاى عينى هزاره گرايى در اعصار جديد مى پردازد.

پژوهشگران دريافته اند كه هزاره گرايى تقريبا در همه فرهنگهاى دينى و اجتماعى جهان يافت مى شود. برخى از مسلمانان نيز تصور كرده اند كه قرآن مجيد نيز در آيه اى از هزاره گرايى سخن گفته است:

يدبر الامر من السماء ثم يعرج اليه فى يوم كان مقداره الف سنة مما تعدون (1) برخى از مفسران اين آيه را مربوط به روز قيامت مى دانند، در حالى كه روز قيامت از نظر قرآن پنجاه هزار سال است. (2) اينك به نشانه هاى از وجود هزاره گرايى در جوامع اسلامى اشاره مى كنيم:

۷۸۶

1- مسلمانان از همان آغاز، پايان جهان و فرارسيدن روز داورى را نزديك مى دانستند. پس از چندى، برخى گفتند كه عمر جهان 6000 سال است و حضرت رسول اكرم، صلى الله عليه وآله، در ميانه هزاره ششم برانگيخته شده و عمر اسلام 500 سال خواهد بود. پس از سپرى شدن آن مدت و پايان نيافتن جهان، گفته شد عمر جهان 7000 سال است و حضرت رسول اكرم، صلى الله عليه وآله، در آغاز هزاره هفتم مبعوث شده و عمر اسلام 1000 سال خواهد بود. ارقام ديگرى نيز در زمانهاى گوناگون مطرح شده است. (3) برخى از عارفان فاصله ميان رحلت حضرت رسول اكرم، صلى الله عليه وآله، تا 1000 سال پس از آن را «روز محمدى » ناميده اند. (4)

2- بابا طاهر عريان كه در حدود سال 1000 م. (برابر با 391 ق.) به دنيا آمده، مى گويد:
مو آن بحرم كه در ظرف آمدستم چو نقطه بر سر حرف آمدستم به هر الفى الف قدى بر آيه الف قدم كه در الف آمدستم

3- حكيم خاقانى شروانى مى گويد:
گويند كه هر هزار سال از عالم آيد به وجود اهل وفايى محرم آمد زين پيش و ما نزاده ز عدم آيد پس از اين و ما فرو رفته به غم (5)

4- از اواخر قرن نهم هجرى اين باور ميان گروهى از مسلمانان پيدا شده بود كه بدن حضرت رسول اكرم، صلى الله عليه وآله، تنها 1000 سال در قبر مى ماند و نشانه هاى قيامت و قيام حضرت مهدى، عليه السلام، و ظهور دجال در قرن دهم خواهد بود. جلال الدين سيوطى، دانشمند بزرگ مصر (متوفاى 930 ق.) كه شاهد گسترش اين گرايش بوده، نادرستى آن را در رساله اى به نام «الكشف عن مجاوزة هذه الامة الالف » اثبات كرده است (6) .

۷۸۶

شيخ صدوق و مسأله غيبت
صدوق در اواخر زمان غيبت صغرى تولد يافت و در سال 381ق. وفات نمود. او كتاب »كمال الدين و تمام‏النعمة« را در اواخر عمرش تأليف كرده‏است. اما علت تأليف كتاب ياد شده اين بود كه در آن عصر، از طرف فرقه اسماعيليه كه فرقه قابل توجهى بودند و فرقه زيديه و طرفداران جعفر كذاب و اهل تسنن كه اكثريت داشتند، ايرادات و اشكالاتى به فرقه اماميه وارد مى‏شد و بدين وسيله اذهان مردم را مشوب مى‏كردند. از اين جهت شيخ صدوق، عليه‏الرحمة، كتاب »كمال الدين« را تأليف نمود. در اول آن كتاب اشكالات مخالفان را نقل مى‏كند و بدانها پاسخ مى‏دهد. و بخوبى از عقيده اماميه دفاع مى‏كند و بتفصيل درباره قائم آل محمد بحث مى‏ كند.

تصویر:نسخه خطی از کتاب کمال الدین و وتمام النعمة اثر ابن بابویه در مورد امام زمان و غیبت

شيخ مفيد و مسأله غيبت
وقتى نوبت به شيخ مفيد رسيد باز هم دايره اشكالات توسعه يافته بود و مسأله امامت، يكى از مسائل قابل توجه شده بود. مفيد در سال 336ق. تولد يافت و در سال 413ق. وفات نمود. موقعيت حساس و اهميت مسأله امامت را از كتابهاى زيادى كه مفيد در آن عصر، در آن باره تأليف نموده مى ‏توان دريافت.
نجاشى كتابهاى زير را از جمله كتابهاى مفيد مى ‏شمارد:
كتاب الايضاح فى الامامة، كتاب النقض على ابن عباد فى الامامة، كتاب المسائل العشرة فى الغيبة، كتاب مختصر فى الغيبة، كتاب جوابات الفارقيين فى الغيبة، كتاب نقض الامامة على جعفر بن حرب، كتاب النقض على الطلحى فى الغيبة، كتاب المسألة على الزيدية، كتاب نقض الامم فى الامة، النقض على غلام العجرانى فى الامامة، كتاب النقض على النصيبى فى الامامة، الرد على لكرابيسى فى الامامة، كتاب الجوابات فى خروج المهدى، كتاب الرد على ابن رشيد فى الامامة، كتاب الرد على ابن الاخشيد فى الامامة، كتاب العهد فى الامامة.24

سيد مرتضى و مسأله غيبت
ابوالقاسم علی بن حسین بن موسیٰ، مشهور به سید (شریف، شیخ) مرتضیٰ علم‌الهدیٰ،(۳۵۵ - ۴۳۶ ه.ق). سيد مرتضى از استادان شيخ طوسى بوده است. در آن عصر نيز دائره ردّ و ايراد باز هم تا حدودى توسعه يافته بود لذا سيد مرتضى قدّ علم كرد و كتاب بزرگى پيرامون امامت تأليف نمود به نام »الشافى«. او در اين كتاب تمام مسائل امامت را مورد بحث و بررسى قرار داده و اشكالات و ايرادات مخالفان را پاسخ داده و درباره امام غايب بتفصيل وارد بحث شده است. علاوه بر آن كتابى هم در خصوص غيبت تأليف نموده به نام: »المقنع«.

شيخ طوسى و مسأله غيبت

مابقی در ادامه مطلب

۷۸۶

بعد از وفات امام حسن عسكرى و در زمان غيبت صغرى نيز كتابهايى درباره غيبت امام زمان تأليف شد از باب نمونه:

1- حسن بن حمزه عبداللّه بن محمد بن حسن بن حسين بن على سجاد كتابى در غيبت تأليف نمود. او از بزرگان و فقهاى اماميه بوده و در سال 358ق. وفات نموده است.1

2- عبداللَّه بن جعفر بن حسن حميرى كتابى در غيبت نوشته است. او از بزرگان و شخصيتهاى بزرگ قم بوده و در حدود سال 290ق. به كوفه رفت و اهل كوفه از وى استماع حديث نمودند.2

3- حسن بن محمد بن يحيى معروف به ابن اخى طاهر نيز كتابى در غيبت ولى عصر نگاشته، و در سال 358ق. وفات نموده است.3

4- محمد بن ابراهيم بن جعفر نعمانى معروف به ابن ابى زينب كتابى در غيبت تأليف نموده است. نجاشى درباره ‏اش مى‏ نويسد:

محمد بن ابراهيم از بزرگان اصحاب و جليل‏ القدر و صحيح ‏العقيده و كثيرالحديث است. داراى كتابهايى است كه يكى از آنها »الغيبة« است.4

 كتاب مذكور به چاپ رسيده و در دسترس مى ‏باشد. مؤلف كتاب در اوايل غيبت صغرى متولد شده و چنانكه از خود كتاب معلوم مى ‏شود در موقع تأليف كتاب هشتاد و چند سال از عمر شريف حضرت صاحب‏الامر مى‏ گذشته است.5

 نعمانى از اصحاب مخصوص محمد بن يعقوب كلينى بوده كه در سال 329ق. يعنى سال وفات آخرين نايب امام زمان، على بن محمد سمرى وفات نموده است.
نعمانى به طورى كه از كتابش معلوم مى ‏شود تا اواسط قرن چهارم هجرى زنده بوده ‏است، زيرا محمد بن ابى الحسن شجاعى مى ‏گويد:
نعمانى در سال 342ق. كتاب غيبت را براى من قرائت نمود.6

مابقی در ادامه مطلب

۷۸۶

برگردان گزارش ویژه مجله تایم (هجدهم ژانویه ۱۹۹۹ میلادی و با اشاره ایشان در همان مجله در ۱۸ ژانویه سال ۲۰۱۱)
 

موضوع:مساله بحران رايانه‌‌ها در آستانه سال دو هزار و ارتباط اين مساله با حركتى جهانى در استقبال از موعود منتظر

تذکر:انعكاس مباحث‌‌ياد شده به معنى تاييد صد در صد همه مفاد آن نيست.
نوشته: داميان تامپسون
ترجمه: امين ميرزايى

لینک  متن اصلی اشاره
اشاره:

اولا مساله بحران رايانه‌‌ها در سال دو هزار معضلى است كه به گفته كارشناسان از عدم توانايى قرائت درست تاريخ سال دو هزار از سوى رايانه‌‌هايى نشات مى‌‌گيرد كه با توجه به زبان برنامه نويسى كوبول، از دو رقم سمت راست هر سال براى نمايش تاريخ آن استفاده مى‌‌كنند. در اين حالت همه رايانه‌‌هايى كه در شبكه‌‌هاى تو در توى ارتباطى، اطاق كنترل موشكهاى بالستيك، مركز كنترل ماهواره‌‌ها سيستمهاى مخابراتى و برق رسانى، برج مراقبت فرودگاهها و دهها امثال آن مشغول به فعاليت‌‌اند، در ابتداى سال دو هزار صد سال به عقب برمى‌‌گردند كه اين خود مستوجب در هم ريختن نظام برنامه ريزى آنهاست. به طور مثال سال 2000، دو صفر خوانده مى‌‌شود كه در نظر رايانه‌‌ها با سال 1900 برابر است.

دوما واژه apocalypse به معنى مكاشفه و الهام و در معناى خاص خود به مفهوم كتاب مكاشفات يوحناست. بنابراين كلمه ديگرى كه در متن مقالات مذكور بارها تكرار شده است: "apocalyptic" ، نشان دهنده نوعى نسبت‌‌به اين مكاشفات است. از آنجا كه مضمون اصلى اين مكاشفات فرود مسيح، عليه‌‌السلام، پس از واقعه آرماگدون (Armageddon) و شكست نيروهاى شيطانى از سوى سپاه توحيد است، اين كلمه را در غالب موارد به «موعود» ترجمه كرده‌‌ايم در حاليكه شايد ترجمه دقيق آن «مربوط به مكاشفات يوحنا» باشد.

سوما دول غربى، بنيادگرايان مسيحى، تحليلگران سياسى و نظامى آمريكا و اروپا و صهيونيسم غارتگر را در پى گيرى مسايل مربوط به موعود از ما شيعيان بمراتب فعالتر بدانيم. بازخوانى پرونده پيشگوييهاى «نوستر آداموس‌‌» صرف نظر از صحت و وثاقت‌‌يا مجعول بود. نشان، طراحى جنگ ستارگان از سوى دولت ريگان، اتخاذ سياستهاى خاص برون مرزى نسبت‌‌به برخى كشورها همچون ايران و عراق و ليبى و سودان، ظهور فرقه‌‌هاى منجى گراى مسيحى قطع نظر از درصد درستى مدعايشان، همه و همه نشانه‌‌هايى از جدى گرفته شدن اين موضوع از سوى بيگانگان هستند. درهمين چند سال گذشته و پس از بروز خيزشهاى عمومى مسيحيان بنياد گرا كه با طرح بناى «هيكل سليمان‌‌» از سوى يهوديان افراطى در اورشليم همراه شد، چندين و چند فيلم سينمايى و كتاب و مجله و سايت كامپيوترى به طرح اين موضوع اختصاص يافته‌‌اند و دريغ از حركتى در خور از اين جانب.

اين مساله براى سران دول غربى تا حدى جدى است كه به گزارش مجلات مختلف و راديوهاى برون مرزى تبليغ مسيحيت، سازمانهايى چون صليب سرخ بين الملل، تحليلگران سياسى، رهبران اجتماعى و حتى كليساهاى انجيلى به طراحى طرحهايى براى مقابله با شرايط بحرانى رو آورده‌‌اند يا برخى سكولاريستهايى كه وقوع واقعه‌‌اى را ولو نه لزوما در سال يا سالهاى آينده بسيار جدى مى‌‌بينند، درست‌‌به همان سبكى كه در روايات اسلامى مربوط به علايم ظهور به آنها اشاره شده به جمع‌‌آورى آذوقه و سلاح و حتى پناه بردن به نقاط امن و دامنه كوهها، درون پناهگاهها و جوف غارها پرداخته‌‌اند. در همين شماره تمام Time از گروههاى مختلف مردم آمريكا به چاپ رسيده كه با لحاظ احتمالى ولو ضعيف در مورد وقوع واقعه‌‌اى خاص در آينده خود را براى استقبال از آن حادثه آماده مى‌‌كنند و جالب آنكه مستعبلين مورد نظر بيش از مكاشفات يوحنا و پيشگوييهاى مسيح، عليه‌‌السلام، به شواهد عينى موجود درباره در پيش بودن حادثه‌‌اى عظيم استناد كرده‌‌اند.

به هر تقدير سخن بر سر آن نيست كه تاريخ وقوع واقعه لزوما سال يا چند سال آينده است كه اين تعيين وقت و از لحاظ شرعى ممنوع شمرده مى‌‌شده، بلكه، سخن بر سر لزوم هشيارى و آگاهى از ديدگاه عمومى مردم جهان است و بى ترديد اهميت تامل در اين سرى مباحث از تعمق در آرا ایى كه از تاريخ طرحشان نزديك به سه قرن و نيم مى‌‌گذرد نه تنها كمتر نيست، بلكه براى كسانى كه به روز آمد بودن اطلاعات خود مى‌‌انديشند بمراتب مهمتر است.

اصل مقاله  را در ادامه مطلب بخوانید