۷۸۶

«و نريد وان نمن على ‏الذين استضعفوا فى ‏الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم وارثين ] و نمكن لهم فى ‏الارض ...» (1)
اراده ما بر اين است كه بر مستضعفان روى زمين منت‏بگذاريم و آنها را پيشوايان و وارثين زمين قرار دهيم، و حكومت آنها را در زمين پابرجا بسازيم.

پيام اين آيه، بشارت به يك سنت الهى در همه قرون و اعصار است كه هر جا مستضعفان تحت‏ سلطه زورمندان قرار گيرند، اراده خداوند بر اين قرار گرفته است كه زمانى فرا مى ‏رسد كه اينها طعم شيرين پيروزى حق بر باطل را مى ‏چشند و سرانجام حكومت و رهبرى زمين به آنها اعطا مى ‏شود.

1. موقعيت اين آيه در قرآن
اين كلام الهى در حالى بيان شده است كه خداوند قبل از آن خبر از استكبارورزيدن و سلطه‏ گرى فرعون در روى زمين مى‏ دهد. او براى تثبيت پايه‏ هاى حكومت‏ خود، به تفرقه مردم مصر پرداخت و آنها را به دوگروه «سبطى‏» و «قبطى‏» تقسيم كرد. تمام امكانات رفاهى، ثروتها و پستهاى حساس را در اختيار قبطيان قرار داد و سبطيان كه مهاجران بنى ‏اسرائيل بودند، در نهايت فقر و محروميت‏به سر می ‏بردند و تمام كارهاى دشوار به عهده آنها بود. همچنين براى جلوگيرى از تقويت‏ بنى‏ اسرائيل نسل ذكور آنها را از بين مى  ‏برد، و به تعبير قرآن در يك جمع ‏بندى، او از مفسدان بود. (انه كان من المفسدين) خداوند بعد از ترسيم حكومت فرعون، اين آيه محل بحث را بيان مى ‏كند سپس به داستان حضرت موسى، عليه‏السلام، و مقابله او با فرعون و بالاخره پيروزى حق بر باطل مى ‏پردازد.

2. فضاى نزول اين آيه
اين آيه در سوره قصص - كه از سوره‏ هاى مكى است - مذكور است و بنا بر قول بعضى در سال يازدهم هجرى نازل شده است، يعنى در زمانى كه مسلمانان در حال گذراندن دوران سخت‏ شكنجه‏ ها و آزار قريش ‏اند و محاصره اقتصادى را سپرى كرده‏ اند و دو تن از حاميان پيامبر اسلام ،ص، - ابوطالب و خديجه - از دنيا رفته‏ اند و سفر تبليغى پيامبر اسلام ، ص ،به طائف نيز با شكست روبرو شده است، و در نتيجه نهايت ضعف و ناامنى بر مردم مسلمان سايه افكنده است و ممكن است‏ ياس و نااميدى برآنها چيره شود. خداوند ماجراى ظلم فرعون و قيام حضرت‏ موسى، عليه‏السلام، را بازگو مى‏ كند تا ياس آنها به اميد مبدل شود و بدانند كه بعد از هر شدتى فرجى است و اراده الهى بر تمام اراده‏ ها غالب مى‏ گردد.

3.مستضعفان چه كسانى هستند؟
واژه «مستضعف‏» كه از ماده «ضعف‏» است، به كسى گفته مى ‏شود كه بر اثر ستم ستمگران به حالت ضعف كشيده شده باشد.

اين ضعف مى ‏تواند ناشى از اختلاف طبقاتى جامعه يا تعداد كم‏ نيرو، ياء نداشتن تجهيزات دفاعى، يا نداشتن رهبرى آگاه و شجاع باشد و در بعضى مواقع اين ضعف، ضعف فرهنگى و عقيدتى است.

مابقی در ادامه مطلب است.

۷۸۶

اندیشه پیروزی نهایی نیروی حق و عدالت بر باطل و ستم و برپایی تمام ارزش‌های انسانی به دست مبارک «مهدی» اندیشه­ای است که همه گروه‌های مسلمان‏، آن را باور دارند؛ زیرا ریشه در قرآن کریم دارد؛ اما چرا نام «مهدی» در قرآن نیامده است؟ آیا اگر نام او می­آمد، باور مردم به او عمیق‌تر نمی­شد؟ برای پاسخ به این سؤال، روش­های قرآن مجید را در معرفی انسان‌های خوب و وارسته بیان می‌کنیم. قرآن برای شناساندن این افراد، از سه راه استفاده کرده است:

راه اول

معرفی با اسم: نخستین راه شناساندن، آوردن اسم شخصیت مورد نظر است؛ مانند: (و ما محمد الا رسول)(1)یا (واذکر فی الکتاب مریم)(2)

راه دوم

معرفی با عدد: شیوه دوم، بیان تعداد افراد خاص است. قرآن نقبای بنی اسرائیل را با عدد می­شناساند؛ مانند: (و بعثنا منهم اثنی عشر نقیبا)(3)

راه سوم

معرفی با ویژگی و صفت: شناساندن با ویژگی‌های فرد، بهترین راه معرفی است، زیرا راه را بر سودجویان می­بندد. نام جعلی درست کردن آسان است؛ ولی ویژگی­های هر فرد، مخصوص او است. همچنین قرآن، از افرادی نام می برد كه با آن كه پیامبر صل الله علیه و آله و سلم را كاملاً با نام می شناختند؛ ولی باز او را انكار می‌كردند. قرآن کریم، اهل بیت را در آیه­های تطهیر، مباهله، ولایت(4) و... با این روش معرفی کرده است. امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز در قرآن با این روش شناسانده شده است.  اینک بررسی چند آیه از آیات مهدویت:

آیه اول: آیا می­توان زنده بودن امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را از قرآن استفاده کرد؟

برخی آیه­های قرآن کریم، وجود امام و حجت را بر روی زمین می­رسانند. یکی از این آیات، آیه چهارم سوره قدر است:

(تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر)

در شب قدر فرشتگان و روح با اجازه پروردگارشان برای هر امری فرود می آیند.

مابقی در ادامه مطلب